माझे आजोबा त्र्यंबक वसेकर २००६ साली दिवंगत झाले, त्यानंतर महाराष्ट्र-टाईम्समध्ये प्रकाशित झालेला माहितीपर लेख

पुण्या-मुंबईपासून दूर असल्यामुळे मराठवाड्याच्या कला क्षेत्राची महाराष्ट्राला फारशी ओळख नाही, पण त्यामुळे तेथल्या कलावंतांचे महत्त्व कमी मानता येणार नाही. स्वातंत्र्यानंतरच्या काळात नांदेड शहरात कलाक्षेत्राला एकदम सुगीचे दिवस आले. पं. अण्णासाहेब गुंजकरांनी या भागात पं. पलुस्करांचे अनुयायित्व पत्करून संगीताचा प्रसार केला, इतिहासाचार्य वि. अ. कानोले यांनी इतिहास संशोधन मंडळाचा पाया घालून तेथल्या प्राचीन संस्कृतीचा शोध घेतला, दे. ल. महाजन यांनी साहित्य चळवळीचा पाया घातला तर गुरुवारीच दिवंगत झालेल्या त्र्यंबक वसेकर यांनी मराठवाड्याला चित्रकला शिकवली.

वसेकरांना चित्रकलेचा वारसा आजोबांकडून मिळाला. त्या बळावर त्यांनी चित्रकला शिक्षकाची नोकरी केली; परंतु चित्रकलेला शास्त्रीय शिक्षणाची जोड देण्याची आवश्यकता वाटल्यामुळे वसेकर हैदराबादच्या आर्ट स्कूलमध्ये दाखल झाले व तेथून त्यांनी जी. डी. आर्टस्ची पदवी मिळवली. त्यानंतर स्वामी रामानंद तीर्थ यांच्या अंबेजोगाई येथील जोगेश्वरी महाविद्यालयात चित्रकला शिक्षकाची नोकरी करीत त्यांनी मदास हायर डिप्लेमा हा चित्रकलेचा उच्च अभ्यासक्रम पूर्ण केला. पण शाळेत मुलांना निव्वळ चित्रकला शिकवून मराठवाड्यातील समाजात चित्रकलेला मानाचे स्थान प्राप्त होणार नाही हे ते ओळखून ते नांदेडला आले व प्राथमिक चाचपणीनंतर त्यांनी १९५५ साली तेथे अभिनव चित्रशाळेची स्थापना केली.

बघताबघता या चित्रशाळेने चित्रकला विद्यापीठाचे स्वरूप धारण केले. या चित्रशाळेतून चित्रकलेचे शिक्षण घेऊन तयार झालेले हजारो शिक्षक नंतर संपूर्ण मराठवाड्यात पसरले व त्यांनी वेगवेगळ्या भागांतील शाळांतून चित्रकला शिकविण्यास प्रारंभ केला. नंतर या चित्रकलेच्या शिक्षणाला प्रमाणित करण्यासाठी अभिनव चित्रशाळेने पहिलीपासून दहावीपर्यंतच्या मुलांसाठी चित्रकलेच्या वेगवेगळ्या पातळीवरील परीक्षा घेतल्या. या परीक्षेत उत्तीर्ण होणाऱ्यांना पदव्या व प्रमाणपत्रे देण्याचा उपक्रम अभिनव चित्रशाळेने सुरू केला.

आज मुंबईत जे। जे. स्कूल ऑफ आर्टस्चे जे काम आहे, त्याच तोडीचे काम मराठवाड्यात वसेकरांच्या अभिनव चित्रशाळेने केले. सध्या या चित्रशाळेच्या परीक्षांना महाराष्ट्र, गोवा, कर्नाटक व आंध्र प्रदेशातील लाखावर विद्याथीर् बसतात. वसेकर हे १९६० ते ७९ या काळात महाराष्ट्र कला शिक्षण मंडळाचे सल्लागार सदस्यही होते. चित्रकलेबरोबर उत्कृष्ट साहित्य निमिर्तीही त्यांनी केली आहे. त्यांच्या साहित्यकलेचा वारसा सध्या त्यांची नात कविता महाजन चालवत आहे. वसेकर आता आपल्यातून निघून गेले असले, तरी त्यांनी दिलेला चित्रकलेचा वारसा मराठवाड्यात दीर्घकाळ टिकून राहील इतके चित्रकार त्यांनी निर्माण केले आहेत
(आभार : महाराष्ट्र-टाईम्स संपादकीय विभाग)
.

http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshowarchive.cms?msid=१७५४१५८


http://en.wikipedia.org/wiki/Tryambak_Vasekar